Το πράσινο είναι το νέο κόκκινο

   Αν έλεγες πριν από χρόνια σε διαφημιστές ότι το κόκκινο θα πάψει να είναι το πιο πετυχημένο εμπορικά χρώμα και μάλιστα ότι θα το αντικαταστήσει ένα λιγότερο επιθετικό χρώμα το πράσινο, θα σε περνούσαν για άσχετο τουλάχιστον. Κι όμως η ιστορία αποδεικνύει πως ζούμε στην πιο πράσινη στιγμή του πλανήτη. Πράσινη τεχνολογία, πράσινη διαβίωση, πράσινη κατανάλωση, πράσινα κέρδη, πράσινος καπιταλισμός.

  Τον τελευταίο καιρό μάλιστα ο πολίτης πιο ενήμερος από ποτέ παρουσιάζεται να κρατά στα χέρια του τις λύσεις πολλών περιβαντολλογικών προβλημάτων. Οικολογικές οργανώσεις,κρατικοί φορείς, μέσα μαζικής ενημέρωσης, ιδρύματα και οργανισμοί φαίνεται να συμπλέουν άψογα σε έναν πράσινο αγώνα.

   Όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν να μοιάζουν πολύ ελπιδοφόρα αν δεν αναγνωρίζαμε ότι αυτές οι πηγές ενημέρωσης και δράσης συνιστούν τις κατεστημένες δομές μιας καπιταλιστικής κοινωνίας.Γι’ αυτό πριν ξηλώσουμε τις σοδειές και τα δέντρα μας για να φυτέψουμε φωτοβολταϊκά ας μιλήσουμε για τον καπιταλισμό.

    Ο καπιταλισμός από τη φύση του στηρίζεται σε δυο αρχές: την εξουσία και το κέρδος. Το κέρδος φέρνει εξουσία και η εξουσία αναπαράγεται με το κέρδος.Με τον ίδιο τρόπο που μια καπιταλιστική οικονομία εδραιώνεται με την θεσμοθέτηση της εξουσίας ανθρώπου σε άνθρωπο, έτσι ακριβώς κερδοσκοπεί θεσμοθετώντας την εξουσία ανθρώπου στη φύση. Τι ρόλο λοιπόν έχει η οικολογία στον καπιταλισμό; Ρόλο αποπροσανατολισμού και μετατόπισης της δράσης των πολιτών.
  Ας δούμε όμως αναλυτικά τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης οικολογικής δράσης τα οποία συνοψίζονται στις παρακάτω τρείς λέξεις: ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αν και σαν έννοια πολύ παλιά, απέκτησε αυτές τις μέρες ειδικό βάρος επί ελληνικού εδάφους. Τι πιο συνετό από μια χώρα σαν την Ελλάδα με πλούσια ηλιακή και αιολική ενέργεια να καλύψει τις ανάγκες των κατοίκων της καθαρά, σώζοντας ταυτόχρονα τον πλανήτη; Σωστό, αλλά πρέπει να δούμε κατά πόσο ο τρόπος διαχείρισης αυτών των πηγών είναι καθαρός και οικολογικός.

   Όταν μια τράπεζα σε καλεί να πάρεις πράσινο δάνειο για να σπείρεις ηλεκτρογεννήτριες , πρέπει να προβληματιστείς. Η ίδια τράπεζα που διατυμπανίζει τις αγαθές προθέσεις της απέναντι στο περιβάλλον είναι η ίδια που σου πήρε το σπίτι κάτι χρονάκια πριν. Όταν εσύ θα βλέπεις τη ΔΕΗ να αγοράζει όλο και φθηνότερα το ρεύμα που παράγουν τα πάνελ σου και μείνεις με μια απαρχαιωμένη για τα μελλοντικά επίπεδα τεχνολογία θα έρθει πάλι με τις ίδιες αγαθές προθέσεις να πάρει ότι είχες βάλει υποθήκη για να γίνεις ηλεκτροπαραγωγός.

  Όταν μια γερμανοκαθοδηγούμενη κυβέρνηση διατείνεται της εγκατάστασης γιγαντιαίων ανεμογεννητριών σε παρθένα βουνά τη στιγμή που η Γερμανία έχει τεράστια κέρδη από την εξαγωγή τέτοιων γεννητριών, πρέπει να πονηρευτείς। Ξέχασαν να μας πούνε ποιές αλλαγές θα επέλθουν στο τοπικό κλίμα, πόσα είδη χλωρίδας και πανίδας πρέπει να θυσιαστούν, για να κάνουνε αυτοί πράσινη ανάπτυξη με γερμανικό χορηγό.

   Όταν μέσα ενημέρωσης ηγούνται πράσινων εκστρατειών την ίδια στιγμή που έχουν απομονώσει κατοίκους που αντιστέκονται στην μόλυνση του τοπικού οικοσυστήματος τους, πρέπει να έχεις συνειδητοποιήσει ήδη πως κανένα σχέδιο δεν είναι πιο επιτυχημένο από αυτό που έχει τη συμπαράσταση της βάσης.

   Αλλά τον πιο ύπουλο ρόλο απέναντι στο περιβάλλον τον παίζουν οι οργανώσεις που το προασπίζονται, οι οικολογικές. Και συγκεκριμένα αυτές που βλέπουν την οικολογία απομονωμένα, σαν μια ξεχωριστή πραματικότητα που δεν συνδέεται , δεν επηρεάζεται από τις πολιτικές δομές. Είναι απορίας άξιο που πίσω από τέτοιες οργανώσεις βρίσκονται επιχειρηματίες που πιθανότατα με τις επιχειρηματικές τους δράσεις επιβαρύνουν πολύ περισσότερο το περιβάλλον από εμάς που ξεδιάντροπα μας ζητούν εθελοντική εργασία. Ρίχνουν στάχτη στα μάτια όλων των υποψηφίων χρηματοδοτών με περιορισμένης κλίμακας ενέργειες και χωρίς να κάνουν λόγο φυσικά για τις πρωτογενείς αιτίες της περιβαντολλογικής κρίσης. Αντίθετα ασχολούνται με μια γραφειοκρατική εμμονή με τις μετρήσεις των εκπομπών αερίων και κατά πόσο συμβαδίζουν με τα όρια του Πρωτοκόλλου του Κιότο μιας άλλης άθλιας σύμβασης μεταξύ καπιταλιστών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας απο τους μηχανισμούς του πρωτοκόλλου αναφέρεται στην εμπορία εκπομπών αερίων μεταξύ κρατών, σύμφωνα με τον οποίο κάθε κράτος μέλος και κατά συνέπεια κάθε εταιρεία που εμπλέκεται στον μηχανισμό, μπορεί σε περίπτωση που δεν καλύψει το ποσοστό εκλυσης αερίων που της αναλογεί να διαπραγματευτεί εμπορικά το περίσσευμα με άλλα κράτη, άλλες εταιρείες. Υπάρχουν περιθώρια κέρδους και στην μόλυνση αυτή καθαυτή λοιπόν.

   Φαίνεται πως η ανθρώπινη ανάγκη για ένα ήρεμο, υγιές περιβάλλον, έχει ανοίξει τον δρόμο σε μια στρατιά νέων, πράσινων επιχειρηματιών που δεν διαφέρουν σε τίποτα με τους κοινούς επιχειρηματίες. Τυχαίνει μάλιστα πολλοί απ’ αυτούς τους φερέλπιδες επιχειρηματίες να είναι άνθρωποι που δεν ανήκουν στην παραδοσιακά ισχυρή τάξη αλλά άνθρωποι που πίστεψαν ότι ο καπιταλισμός δίνει ευκαιρίες να προοδέψεις, να γίνεις ισχυρός. Αγρότες, εργάτες και όσοι άλλοι πίστεψαν ότι μπορούν να τζογάρουν στη φύση, πρέπει να προετοιμαστούν για όταν σκάσει κι αυτή η φούσκα. Όλοι όσοι πιστεύουν ότι μπορούν να κερδοσκοπούν σε βάρος του περιβάλλοντος είναι το ίδιοι υπεύθυνοι.

   Όπως δεν μπορείς να βάλεις πράσινα καύσιμα σε σκάρτη μηχανή, έτσι δεν μπορείς να κυνηγάς το φάντασμα ενός καλού, πράσινου καπιταλισμού. Αν δεν σταματήσει η εμπορευματοποίηση ανθρώπου και φύσης, δεν μπορούμε να μιλάμε για οικολογία. Όσο συντηρείται η κυριαρχία, η ιεραρχία και το κράτος καμιά λύση δεν θα είναι αρκετή. Γιατί όσο υπάρχει ιδιοκτησία γης, συντηρείται η αντίληψη ότι ο άνθρωπος δεν είναι μέρος του περιβάλλοντος αλλά εξουσιαστής του. Οικολογία δεν είναι κάτι άλλο από την ομαλή συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης, κάτι που στον καπιταλισμό δεν μπορεί να υπάρξει.